Je hebt het vast weleens meegemaakt; na een lange vlucht naar je vakantiebestemming ben je helemaal kapot, chagrijnig en verward. De eerste nacht ben je opeens klaarwakker en lig je uren naar het plafond te staren. De volgende ochtend ben je helemaal op en heb je nergens zin in. Een jetlag is een veelvoorkomend verschijnsel bij reizigers, vooral na lange vluchten. Balen, want je wilt natuurlijk meteen genieten van je reis. Gelukkig kun je er wat tegen doen. In dit blog gaan we dieper in op wat een jetlag precies is en hoe je dit kunt voorkomen. Ook delen we handige tips om er zo snel mogelijk vanaf te komen. Voortaan heb jij geen jetlag meer!
In dit blog:
Wat is een jetlag precies?
Een jetlag is eigenlijk een storing van je interne lichaamsklok. Wanneer je snel en door meerdere tijdzones reist, bij altijd met een vliegtuig, wordt je slaapritme, eetritme en andere lichaamsfuncties verstoort. Je lichaam is in de war omdat alles afwijkt van het normale ritme.
Voorbeeld: Als je in Nederland gewend bent om elke avond rond 11 uur te gaan slapen en rond 7 uur ’s ochtends wakker te worden, dan is jouw lichaam daaraan gewend. Dit is je bioritme, of biologische klok. Stel je voor dat je om 10.00 uur een vlucht neemt naar New York, dat zes tijdzones achterloopt (6 uur tijdverschil / vroeger). De vlucht duurt 8 uur, je komt dan Nederlandse tijd 18.00 uur aan, maar in New York is de lokale tijd 12.00 uur. Het is dan niet gek als je rond 17.00 uur moe wordt, omdat het dan in Nederland 23.00 uur is en je interne klok daar nog aan gewend is.
De oorzaken van een jetlag
Behalve het tijdverschil kan je lichaam ook van slag raken door alle nieuwe indrukken van de omgevingen, de verandering in het tijdstip van je maaltijden en de blootstelling aan licht. Het kan even duren voordat je lichaam zich aanpast aan de nieuwe tijdzone, soms wel een paar dagen. Ook de richting van de vlucht en de tijd van vertrek en aankomst een rol. Wist je dat mensen boven de 50 jaar vaak meer last van een jetlag dan jongeren?
Jetlag symptomen
Hoe weet je of je een jetlag hebt? Als je het één keer hebt meegemaakt, dan herken je het al snel. Hoeveel last jij ervan hebt en welke symptomen je krijgt, is heel persoonlijk. Als je veel reist, wen je er aan en is het vaak wat minder erg. Toch kan een jetlag de eerste dagen van je vakantie flink in de war schoppen. En niet alleen aan het begin van je reis, maar ook bij terugkomst. Vaak moet je nog even ‘bijkomen’ voordat je weer begint met werken. Hieronder hebben we de meest voorkomende symptomen bij een jetlag op een rijtje gezet:
Vermoeidheid
Een van de meest voorkomende symptomen van een jetlag is vermoeidheid. Je voelt je uitgeput en hebt moeite om wakker te blijven, zelfs op momenten dat je normaal gesproken energiek zou zijn.
Slapeloosheid
Je hebt moeite met in slaap vallen of doorslapen tijdens de nacht. Je slaapritme is verstoord, omdat je lichaam nog steeds is afgestemd op de vorige tijdzone.
Desoriëntatie en verwarring
Je kunt je verward voelen over de tijd en plaats. Het is soms moeilijk om je aan te passen aan de nieuwe omgeving en je dagelijkse routines.
Concentratieproblemen
Door een jetlag ben je vaak zo van slag, dat concentreren lastig is. Het kost je veel moeite om te focussen op bepaalde taken of gesprekken.
Stemmingsschommelingen
Merk je dat je sneller geïrriteerd bent? Dat kan komen door een jetlag. Als je moe en verward bent, doet dat vaak niet veel goeds voor je humeur.
Maagproblemen
Een jetlag kan ook leiden tot spijsverteringsproblemen, zoals maagklachten, misselijkheid, een verlies van eetlust of juist een verhoogde eetlust op ongewone tijdstippen.
Lichamelijke klachten
Heb je flink last van een jetlag, dan kan het dat je last krijgt van hoofdpijn, duizeligheid of spierpijn. Je bent helemaal niet lekker en het voelt alsof je ziek bent.
Jetlag voorkomen
De symptomen van een jetlag zijn geen pretje, daarom is het slim om er zoveel mogelijk aan te doen om dit verschijnsel te voorkomen. Zeker als je niet veel tijd hebt om bij te komen, zoals bij een rondreis, wil je voorkomen dat je een jetlag krijgt. De eerste keer dat wij een enorme jetlag hadden, was na een lange vlucht naar Australië (bijna 24 uur vliegen + 6 uur later). Om 02.00 ‘nachts waren we beide klaarwakker en rond 15.00 vielen we bijna om van de slaap. Gelukkig hadden we weinig gepland staan en lagen we vooral aan het zwembad. Na zo’n 3 dagen waren we gewend en voelden we ons weer de oude. Wil je een jetlag voorkomen? Probeer dan onderstaande tips:
- Boek een gunstige vlucht
Kies – als dat kan – voor een vlucht die aan het einde van de middag op je vakantiebestemming aankomt. Je hebt dan nog een paar uurtjes om te acclimatiseren en kunt daarna lekker naar bed. Hierdoor krijg je minder snel last van een jetlag. Het kan ook helpen om een bij een lange vlucht een tussenstop van 1 of 2 dagen in te plannen. Bijvoorbeeld in Dubai als je naar Bangkok in Thailand vliegt. - Pas je slaappatroon aan
Door alvast langzaam je slaappatroon aan te passen naar de tijdzone van je bestemming, heb je minder last van een jetlag. Ligt jouw bestemming in het oosten, bijvoorbeeld de Filipijnen, ga dan elke keer wat vroeger naar bed. Vlieg je richting het westen, zoals naar Mexico, probeer dan later te gaan slapen. Dit helpt je interne lichaamsklok alvast te wennen aan de nieuwe tijdzone. Stap je het vliegtuig in? Probeer te slapen op het moment dat het nacht is op je bestemming, zelfs als dat betekent dat je overdag moet slapen tijdens de vlucht. Reisartikelen zoals oordopjes, een slaapmasker en een kussentje, helpen om beter te slapen. - Blijf gehydrateerd
Drink voldoende water voor, tijdens en na je vlucht. Alcohol en cafeïnehoudende dranken zoals koffie, cola en energiedrankjes kun je beter vermijden omdat deze uitdroging kunnen veroorzaken en je slaapcyclus kunnen verstoren. - Pas je maaltijden aan
Het is even omschakelen, maar probeer zodra je in het vliegtuig stapt je maaltijden aan de passen aan de lokale tijd op je bestemming. Dit helpt je lichaam te wennen aan het nieuwe eetritme. Al blijft het erg vreemd om midden in de nacht je boterham met pindakaas naar binnen te werken… - Maak gebruik van natuurlijk licht
Zodra je aankomt op je bestemming, probeer dan even wat daglicht mee te pakken. Daglicht helpt je lichaam te synchroniseren met de nieuwe tijdzone. Maak een wandeling of rust uit op een buitenterras. - Vermijd dutjes
Het is heel verleidelijk om meteen je bed in te duiken als je aankomt op je bestemming na een lange vlucht. Doe dit alleen als het ook daadwerkelijk 22.00 of 23.00 uur ‘s avonds is. Is het pas 14.00 uur ‘s middags, probeer dan wakker te blijven. Ben je echt heel moe, hou dan korte dutjes (20-30 minuten). Zodra je aankomt op je bestemming, probeer jezelf direct aan te passen aan de lokale tijd. - Beweeg en stretch regelmatig
Tijdens de vlucht en na aankomst is het belangrijk om regelmatig te bewegen en te stretchen. Dit bevordert je bloedcirculatie en helpt vermoeidheid tegen te gaan. - Pas je mentaal aan
Bij lange vluchten is een jetlag haast niet te voorkomen. Door dit te accepteren en positief te blijven, voorkom je stress. Extra zorgen over een eventuele jetlag verergeren de symptomen van een jetlag juist meer.
Tips bij een jetlag
- Neem de tijd voor ontspanning
Gun jezelf voldoende rust. Lees een boek, neem een ontspannende massage of doe mee met een yogales, meditatie of probeer ademhalingsoefeningen. Zowel overdag als voor het slapengaan helpt dit om je lichaam te ontspannen en herstellen. - Plan de eerste paar dagen niet teveel in
Bij aankomst op je bestemming ben je super enthousiast, het liefst ga je meteen op avontuur. Begrijpelijk, maar als je last hebt van een jetlag niet zo handig. Als je al niet echt lekker bent of erg moe, is je reiservaring op dat moment een stuk minder. Boek een privékamer in een rustig hotel, in plaats een druk hostel midden in de stad. - Probeer acupressuur
Wist je dat er bepaalde drukpunten zijn die een positief effect hebben op je slaap en energie? Bijvoorbeeld het punt tussen je duim en wijsvinger, de binnenkant van je polsen en de voetzolen. Door zachtjes te drukken op deze punten wordt je meer ontspannen. - Geef jezelf de tijd
Het kan even duren voordat je volledig herstelt van een jetlag. Geef jezelf de tijd en wees geduldig. Soms ontkom je er gewoon niet aan en moet je geleidelijk wennen aan de nieuwe tijdzone. Over het algemeen heb je één uur nodig per uur tijdverschil. - Wel of geen slaappillen?
Wij gebruiken ze zelf eigenlijk nooit, maar andere reizigers zweren erbij. Natuurlijk helpen ze je slapen, maar uiteindelijk is het geen oplossing voor je jetlag. Ook zijn ze niet in elk land toegestaan en moet je er een speciale verklaring voor laten opstellen (in het Engels) door je huisarts. Hetzelfde geldt voor melatonine supplementen.
We hopen dat je met deze tips minder of geen last hebt van een jetlag, zodat je meteen kunt genieten van je reis. Een positieve mindset scheelt al de helft, stel je er op in en maak er het beste van.
Volg ons op Instagram, Tiktok of Youtube voor nog meer tips en reisinspiratie!
