Ben jij een echte zonaanbidder en reis je graag naar tropische landen? Dat snappen we helemaal, want ook wij vinden die warme temperaturen en zonneschijn héérlijk. Langdurige blootstelling aan de zon is helaas niet zo goed voor ons lichaam. Zeker niet als het uitdroging en oververhitting veroorzaakt. Elk jaar hebben miljoenen mensen last hebben van een zonnesteek, soms zonder dat ze het door hebben. Dat kan gevaarlijk zijn voor je gezondheid. In dit blog gaan we dieper in op de oorzaken en symptomen van een zonnesteek. Ook geven we handige tips om koel te blijven en een zonnesteek te voorkomen.
In dit blog:
Wat is een zonnesteek precies?
Bij een zonnesteek heeft je lichaam moeite om je op de normale lichaamstemperatuur te houden, rond de 37 °C. Als je lichaamstemperatuur stijgt en niet snel afkoelt, kan dit ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals schade aan organen en uitdroging. Vooral in tropische, warmen landen is de kans op een zonnesteek best groot. Helaas wordt een zonnesteek door veel mensen niet zo serieus genomen. Als je slim bent, neem jij dit wel serieus.
Voorbeeld: Stel je voor dat je op vakantie bent in Thailand. Je wandelt rond 11.00 uur de berg op naar een mooi uitkijkpunt. Je hebt je niet ingesmeerd met zonnebrand, aangezien je toch tussen de bomen loopt. Een pet staat je niet en een hoed waait af, dus die laat je lekker in je hotel. Al zwetend loop je de berg op in een flink tempo, je fles water is al bijna leeg. Hoe hoger je komt, hoe minder bomen er zijn, je loopt nu in de felle zon. Je water is op, maar teruggaan is geen optie. Je zweet je rot en je hart gaat als een gek tekeer, maar je zal dat uitkijkpunt hoe dan ook bereiken. Wanneer je over een aantal rotsen klautert, wordt je ineens duizelig, maar negeert dit want je bent er bijna. Eenmaal boven wil je van het uitzicht genieten, maar dat gaat niet. Je bent misselijk, moe, slap en je huid voelt heet aan. Je ploft onder een boom in de schaduw en bedenkt je dat dit niet zo’n slimme zet was. Herkenbaar?
Wist je dat bepaalde doelgroepen een verhoogd risico hebben op een zonnesteek? Vooral ouderen, kinderen, mensen die chronisch ziek zijn en mensen die bepaalde medicatie gebruiken zijn gevoeliger voor een zonnesteek.
Wat veroorzaakt een zonnesteek?
Een zonnesteek krijg je door te lange blootstelling aan hoge temperaturen, waardoor je normale lichaamstemperatuur verstoort wordt. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn:
Blootstelling aan hitte
Zit je veel en lang in de zon of in hoge temperaturen? Je lichaam kan hierdoor oververhit raken. Vooral tijdens de heetste uren van de dag, wanneer de zon het sterkst is, is het risico op een zonnesteek het grootst. Er wordt natuurlijk niet voor niets aangeraden om uit de middagzon te blijven en de schaduw op te zoeken.
Uitdroging
Door te zweten blijft je lichaam op de juiste temperatuur. Je verliest hierdoor extra vocht, dat je weer aanvult door water te drinken. Doe je dit niet, dan merk je al snel de symptomen van een milde uitdroging zoals een droge mond, donkere urine, vermoeidheid en een droge huid. Negeer je deze symptomen, wordt het alleen maar erger. Je krijgt waarschijnlijk last van hoofdpijn, duizeligheid en spierzwakte of krampen. Bij nog ergere uitdroging kun je zelfs flauwvallen.
Sporten of werken in de hitte
Ga je hardlopen tijdens een hittegolf, tuinieren op het heetst van de dag of een straatje leggen in de volle zon? Intensieve lichamelijke activiteiten in een warme omgeving zorgen ervoor dat je lichaamstemperatuur snel stijgt. Lukt het niet om af te koelen, ligt oververhitting en een zonnesteek op de loer.
Onvoldoende bescherming tegen de zon
Je kunt een zonnesteek oplopen als je jezelf niet genoeg beschermd tegen de zon. Draag je geen hoed of beschermende kleding en gebruik je geen zonnebrandcrème dan vergroot je daarmee de kans op oververhitting.
De reactie van je lichaam bij hitte
Stijgt je lichaamstemperatuur (bijvoorbeeld door sporten), dan gaat je lichaam zweten om warmte af te voeren. Dit is een natuurlijk proces, dat verstoort wordt wanneer je oververhit raakt. Hoe hoger je temperatuur, hoe meer je gaat zweten. Door overmatig zweten raak je veel vocht kwijt. Vul je dit niet aan, kan dit leiden tot uitdroging. Je lichaam heeft genoeg vocht nodig om normaal te functioneren, uitdroging zorgt ervoor dat het natuurlijke proces verstoort wordt. Je lichaamstemperatuur kan bij een zonnesteek oplopen tot boven de 40 °C. Dit kan ontstekingen en schade veroorzaken aan cellen, weefsels en organen. Het is erg belangrijk dat je zo snel mogelijk afkoelt.
Symptomen van een zonnesteek
Hoe weet je of je een zonnesteek hebt? Bij sommige symptomen – zoals hoofdpijn – gaat er niet meteen een belletje rinkelen. Dat is logisch, want hoofdpijn kan veel verschillende oorzaken hebben. Het is vooral de combinatie van onderstaande symptomen waar je een zonnesteek aan herkent:
- hoofdpijn
- duizeligheid
- verwardheid
- desoriëntatie
- misselijkheid
- overgeven
- snelle hartslag
- rode huid
- droge huid
- krampen
- spierzwakte
- snelle ademhaling
Tips om een zonnesteek te voorkomen
Door de eerste symptomen van uitdroging en oververhitting te leren kennen, kun je een zonnesteek voorkomen. Blijf koel, zelfs tijdens de warmste dagen:
- Drink genoeg water
Het is soms eenvoudiger dan je denkt. Drink voldoende water, ook als je geen dorst hebt. Vermijd alcohol en cafeïnehoudende dranken omdat deze je alleen maar verder uitdrogen. - Zoek de schaduw op
Ga wat vaker in de schaduw zitten, zeker tussen 11.00 en 15.00 uur. Je krijgt heus nog wel een mooie tan, ook als je niet vol in de zon ligt. Bescherm jezelf tegen de zon door een hoed of pet te dragen. - Pas je activiteiten aan
Een potje volleybal spelen om 13.00 uur ’s middags in de brandende zon is niet aan te raden. Plan tours of activiteiten vroeg in de ochtend of in de namiddag. - Gebruik goede zonnebrandcrème
Smeer je regelmatig in met een zonnebrandcrème met een hoge SPF, zo bescherm je jouw huid tegen schadelijke UV-stralen. Let wel op, want in veel zonnebrandmerken zitten stoffen die niet zo goed zijn voor je huid. Wil je hier meer over weten, lees dan ons blog over (reefsafe) zonnebrand. - Draag luchtige kleding
Kies voor lichtgekleurde kleding van natuurlijke vezels, zoals katoen of linnen, die lucht doorlaten en je koeler houden. - Zoek verkoeling op
Neem een verfrissende duik in het zwembad of de zee, gebruik natte handdoeken, waterflessen uit de vriezer of ventilatoren / airco om af te koelen en je lichaamstemperatuur te verlagen. - Let op je voeding
Lichtere voeding heeft vaak een hoog watergehalte, zoals groenten (komkommer), salades, fruit (watermeloen) en soepen. Deze voedingsmiddelen helpen om je om gehydrateerd te blijven. Zware, vette maaltijden belasten de spijsvertering en kosten veel energie. Lichtere voeding kan rijk zijn aan belangrijke voedingsstoffen en elektrolyten, zoals kalium, magnesium en natrium. Deze voedingsstoffen helpen de elektrolytenbalans in het lichaam te behouden, wat van cruciaal belang is voor een goede werking van het zenuwstelsel en de spieren.
TIP ♥ – bij een zonnesteek heb je door zweten en uitdroging, elektrolyten en belangrijke voedingstoffen nodig. Kokoswater is een goede oplossing en zit vol kalium, magnesium en natrium.
We hopen dat deze tips je helpen om tijdens het reizen een zonnesteek te voorkomen. Heb jij weleens een zonnesteek gehad en hoe voelde jij je toen? We zijn benieuwd naar jouw verhalen.
Volg ons op Instagram, Tiktok of Youtube voor nog meer tips en reisinspiratie!
